**حکمرانی علوی به عنوان مهمترین پردازش نظام سیاسی در اسلام**

حکمرانی علوی به عنوان مهمترین الگوی نظام سیاسی در اسلام مطرح می‌شود. این نظام بر مبناهایی اساسی استوار است که برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت ویژه‌ای دارد. انطباق اصول حکومتی با این مؤلفه‌ها از ضرورت‌های مورد نیاز جامعه امروزی است. این اصل به خوبی در کلام رهبر معظم انقلاب تأکید شده است: “مشکل اساسی بشریت، فقدان عدالت، اسلام و حکومت علوی و راهبرداری امیرالمومنین (ع) است.” (3/30/1371)

ène حق مردم در حکمرانی و سیاست‌گذاری امیرالمومنین (ع) نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.

در این خصوص با حجت‌الاسلام و المسلمین جواد سلیمانی امیری، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، گفت‌وگو فwide که در ادامه می‌خوانیم.

—

**متخصص: مهمترین شاخصه‌ها و مؤلفه‌های حکمرانی علوی چیست؟**

حکومت امیرالمومنین علی (ع) در دورانی برقرار شد که جامعه اسلامی پس از وفات پیامبر اکرم (ص) به چالش‌های گوناگون مواجه شده بود. یکی از این چالش‌ها، تغییراتی در امور دینی بود که بدعت‌ها به وجود آمد. مسئولیت‌های اخلاقی و ارزشی تغییر کردند و به جای جهاد و بی‌اعتنا بر دنیا، ثروت‌خواهی و بددادگی رایج شد. این موارد باعث آسیب‌های اعتقادی و ارزشی جامعه شدند و بدعت‌ها گسترش یافت.

**امام علی (ع) برای اصلاح جامعه آمد**

در پایان خلافت سومین خلیفه، گروهی از مردم مصر، عراق و حجاز از فشار دستگاه ناکارآمد انقلاب کردند و خانه خلیفه را محاصره کردند. آن‌ها لقدرت برقراری عدالت اقتصادی و قضایی، صرف‌نظر از نابرابری‌ها و تاراج بیت‌المال توجه داشتند و عملکرد کارگزاران اموی را مورد انتقاد قرار دادند. پس از کشته شدن خلیفه سوم، اицы های حکومتی از امام علی (ع) پرسیدند تا برای اصلاح امور به صحنه بیاید. حضرت با آمدن به سیاست‌گذاری، دولت انقلابی‌ای را تشکیل دادند که بر سه سیاست اصلی برپا بود:

1. **عدالت‌محوری بیت‌المال:** تقسیم عادلانه بیت‌المال بر مبنای آیات قرآن.
2. **Ճدال عدالت قضایی:** اجرای حدود الهی بین فقیر و غنی، فامیل و غیر فامیل با یکسانی.
3. **عزل عناصر نفوذی بنی‌امیه:** حذف عناصر نازک‌تشکیل شده بنی‌امیه از ساختار حکومتی.

این سه اصل اساسی در حکمرانی حضرت علی (ع) بود که ایشان هرگز از آن‌ها کوتاه نیامدند و عقب‌نشینی نکردند.

**تحکیم جایگاه امامت در جامعه**

در مورد نماز و وضو نیز بدعت‌هایی رخ داده بود، اما امام علی (ع) این موضوع را اولویت اصلی نکرد. دلیل این بود که اعضای سپاه ایشان بسیاری از این مسائل را مورد اختلاف قرار می‌دادند و این باعث شکاف شد. امام در مسائل اعتقادی، به ویژه امامت، بی‌اندازه‌ای پایدار بودند و نظرات خود را صریح بیان می‌کردند. حضرت در خطبه‌ی شقشقیه اظهار تعجب از خلیفه اول کرد که به رغم علمی که داشت، خلافت را از ایشان تصرف کرد. حضرت توضیح داد که همان کسی هستند که پیامبر (ص) در مورد ایشان فرموده بود: “اِنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی” یعنی همانند جناب هارون، پیامبر و جانشین حضرت موسی (ع) بودند. لذا حضرت فرمودند: “سَلُونِی قَبْلَ‏ أَنْ‏ تَفْقِدُونِی” و از مردم خواستند که سؤالات خود را از ایشان بپرسند.

** miễn نگهبانی از عناصر تسامح‌سنج**

به نظر می‌رسد که امروز جامعه به این اصول نیازمند است. عدالت اقتصادی باید پیاده شود، عناصر غیرمخصوص و افرادی که تسامح و ع第二个 پذیر هستند، وارد نظام نشوند. باید از دستگاه قضایی خواسته شود که عدالت را بدون در نظر گرفتن هیچ ترجیحاتی برقرار کند. هر تخلف باید بدون توجه به هرگونه روابط، مجازات شود.

**جایگاه مردم در حکمرانی علوی**

پس از وفات پیامبر (ص)، دو نگاه به مردم وجود داشت: نگاهی که مربوط به مکتب خلفا بود و می‌گفت امامت توسط مردم تعیین می‌شود و نگاهی دیگر که امامت را از جانب خداوند متعال م Lesser و معتبر می‌دانست. در حکومت امیرالمومنین (ع)، مردم‌سالاری دینی برقرار بود که مردم با بیعت خود موجب مقبولیت و کارآمدی نظام می‌شدند.

**مسولیت فهم نهج‌البلاغه برای مردم و مسئولان**

نهج‌البلاغة کتابی است که با فهم آن، حب دنیا از دل انسان‌ها خارج می‌شود. امیرالمومنین (ع) در مرتبه‌های مختلف نهج‌البلاغه، دنیاگرایی را مورد مذمت قرار می‌داد. فهم و بهره‌曼دی از نهج‌البلاغه برای کامل‌سازی جامعه و حاکمیت اسلامی ضروری است. باید شامل مطالعه و بحث در حوزه‌های علمی، مساجد، مدارس و مراکز فرهنگی باشد تا مفاهیم آن به صورت کامل و عمیق در زندگی مردم گنجانده شود.

—
گفت‌وگو: سمیرا انصاری

انتهای پیام