شفقنارسانه- تعطیلات نوروز ۱۴۰۴ با خبرهای تلخ و نگران‌کننده‌ای همچون نزدیک به ۹۰۰ کشته و ده‌ها هزار مجروح در تصادفات جاده‌ای به پایان رسید. این آمار تکان‌دهنده، هر ساله در ایام تعطیلات نوروزی خود را نمایان می‌کند. سؤال اصلی این است که رسانه‌ها چگونه می‌توانند نقشی مؤثر در این حوزه ایفا کنند؟ یک کارشناس رسانه و کنشگر اجتماعی معتقد است؛ برای کاهش تصادفات، محتوای رسانه‌ای باید ترکیبی از اطلاع‌رسانی، آموزش و تأثیرگذاری عاطفی باشد. برخی از انواع محتوای مؤثر عبارتند از: ۱. گزارش‌های خبری تحلیلی که به بررسی دقیق علل و عوامل تصادفات و ارائه راهکارهای عملی بپردازد. ۲. مصاحبه با کارشناسان، مسئولان و شاهدان عینی. ۳. نمایش تصاویر و ویدئوهای واقعی از تصادفات (با رعایت ملاحظات اخلاقی).

عثمان عباسی کارشناس رسانه درباره نقش رسانه‌ها در افزایش آگاهی عمومی به شفقنا رسانه می گوید: رسانه‌ها نقش حیاتی در افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات تصادفات نوروزی دارند. آنها می‌توانند با استفاده از روش‌های زیر این آگاهی را بهبود بخشند: ۱.اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع به این معنا که آمار و اطلاعات مربوط به تصادفات نوروزی به‌صورت روزانه و با جزئیات کامل را منتشر کنند. ۲.گزارش‌های خبری تحلیلی درباره علل و عوامل تصادفات ارائه دهند. ۳.اطلاع‌رسانی درباره وضعیت جاده‌ها، شرایط آب‌وهوایی و ترافیک داشته باشند. ۴. آموزش و فرهنگ‌سازی داشته باشند به این معنا که به
تولید و پخش برنامه‌های آموزشی درباره قوانین راهنمایی و رانندگی، نکات ایمنی و رفتارهای صحیح در رانندگی بپردازند.

او بیان می کند: از دیگر نقش های رسانه ها می توان به برگزاری کمپین‌های آگاهی‌بخشی با استفاده از شعارهای جذاب و تأثیرگذار اشاره کرد. استفاده از ظرفیت چهره‌های مشهور و محبوب برای ترویج فرهنگ رانندگی ایمن می تواند تاثیر گذار باشد. همچنین نباید از ایجاد فضای گفت‌وگو و تبادل‌نظر غافل شد به این معنا که میزگردهای تخصصی با حضور کارشناسان، مسئولان و مردم برگزار کنند و بسترهای مجازی برای تبادل‌نظر و پرسش و پاسخ درباره مسائل مربوط به تصادفات داشته باشند.

این کنشگر اجتماعی می گوید: از دیگر کارهایی که رسانه ها می توانند در این باره نقش آفرینی داشته باشند؛ انعکاس نظرات و مطالبات مردم به مسئولان.
پوشش خبری مسئولانه به این صورت که از انتشار اخبار هیجان‌انگیز و ترسناک که موجب تشویش اذهان عمومی می‌شود، پرهیز کنند، تمرکز بر ارائه راهکارها و پیشنهادات عملی برای کاهش تصادفات و در آخر انتقاد سازنده از عملکرد مسئولان و نهادهای مربوطه.

این کارشناس درباره نوع محتوای مؤثر در کاهش تصادفات توضیح می دهد: برای کاهش تصادفات، محتوای رسانه‌ای باید ترکیبی از اطلاع‌رسانی، آموزش و تأثیرگذاری عاطفی باشد. برخی از انواع محتوای مؤثر عبارتند از: ۱. گزارش‌های خبری تحلیلی که به بررسی دقیق علل و عوامل تصادفات و ارائه راهکارهای عملی بپردازد. ۲. مصاحبه با کارشناسان، مسئولان و شاهدان عینی. ۳. نمایش تصاویر و ویدئوهای واقعی از تصادفات (با رعایت ملاحظات اخلاقی). از دیگر محتواهای مناسب در این باره مستندات است؛ تولید مستندات درباره تجربیات قربانیان تصادفات و خانواده‌های آنها. نمایش تأثیرات مخرب تصادفات بر زندگی افراد و جامعه. بررسی تجربیات موفق سایر کشورها در کاهش تصادفات.

عباسی ادامه می دهد: کمپین‌های اجتماعی هم می توانند تأثیرگذار باشند به این صورت که از شعارهای جذاب و تأثیرگذار استفاده کنند و از
تولید محتوای چندرسانه‌ای (عکس، ویدئو، پوستر) برای انتشار در شبکه‌های اجتماعی هم بهره ببرند.

او با تاکید بر استفاده از ظرفیت چهره‌های مشهور و محبوب برای ترویج پیام‌های کمپین می افزاید:
تولید محتوای چند رسانه ای هم می تواند تاثیر و تقش داشته باشد به این صورت که تولید محتوای ویدئویی با نمایش صحنه های بازسازی شده تصادفات و نمایش اثرات آن و استفاده از پادکست ها برای آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی و از شبکه های اجتماعی برای انتشار پیام های آگاهی بخشی استفاده شود.

این پژوهشگر حوزه ارتباطات و رسانه درباره بهبود پوشش رسانه‌ای و افزایش مسئولیت‌پذیری رسانه‌ها پیشنهاد می دهد: برای بهبود پوشش رسانه‌ای و افزایش مسئولیت‌پذیری رسانه‌ها در این زمینه، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
۱. آموزش و توانمندسازی خبرنگاران به این صورت که دوره‌های آموزشی تخصصی برای خبرنگاران حوزه حوادث برگزار شود. ۲. تدوین دستورالعمل‌های اخلاقی و حرفه‌ای برای پوشش خبری تصادفات.۳. توسعه همکاری بین رسانه‌ها و نهادهای مسئول با ایجاد کانال‌های ارتباطی منظم بین رسانه‌ها و پلیس، اورژانس و سایر نهادهای مسئول. همچنین نشست‌های مشترک برای تبادل‌نظر و هماهنگی برگزار شود.

او بیان می کند: نظارت و ارزیابی عملکرد رسانه‌ها هم امر بسیار مهمی است به این صورت که سازوکارهای نظارتی برای ارزیابی عملکرد رسانه‌ها در پوشش خبری تصادفات ایجاد شود و گزارش‌های ارزیابی و ارائه بازخورد به رسانه‌ها منتشر شود.

او در پایان می گوید: توسعه سواد رسانه ای جامعه هم امر مهم و لازمی است و باید به جامعه در مورد نحوه صحیح استفاده از رسانه ها آموزش داده شود و مورد آخر آشنا سازی جامعه با تاثیرات رسانه ها بر روی رفتار های آنها.