علیرضا حبیبی سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت، در همایش ملی «بازشناسی نقش شاهنامه فردوسی در جهان معاصر» در هتل پردیسان مشهد اظهار کرد: شاهنامه فردوسی اثری بی‌نظیر در ادبیات فارسی و فراتر از یک منظومه حماسی است. این اثر بعنوان مظهر هویت ملی و فرهنگی ایران، نقش بی‌بدیلی در شکل‌گیری و تداوم هویت ایرانیان در طول تاریخ ایفا کرده است. بررسی ابعاد مختلف این اثر به درک بهتر جایگاه شاهنامه در تاریخ و فرهنگ ایران کمک می‌کند.
وی اضافه کرد: شاهنامه تصویری غنی از هویت ملی ایرانی ارائه می‌دهد. این منظومه حماسی با روایت داستان‌های اسطوره‌ای و تاریخی به شناساندن ریشه‌ها، پیشینه و افتخارات ملی ایرانیان می‌پردازد.
معاون انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور اضافه کرد: فردوسی با ارائه تصویر پهلوانان و قهرمانان ملی به تقویت حس افتخار ملی و هویت مشترک ایرانیان کمک کرده است. شاهنامه فراتر از مرزهای جغرافیایی و قومی، هویتی مشترک برای همه ایرانیان در طول تاریخ ایجاد کرده است.
شاهنامه و بازتاب تاریخ ایران
حبیبی ادامه داد: شاهنامه بعنوان یکی از اولین و مهم‌ترین منابع مکتوب تاریخ ایران، رویدادهای تاریخی و اسطوره‌ای ایران را بصورت منظوم ثبت کرده است. فردوسی با استفاده از منابع مختلف به گردآوری و ارائه تاریخ ایران پرداخته و به این ترتیب، تاریخ شفاهی ایران را به صورت مکتوب درآورده است. شاهنامه به رغم برخی اغراق‌ها و افسانه‌ها، تصویر جامعی از تاریخ و فرهنگ ایران در دوره‌های مختلف ارائه می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فردوسی احیای زبان فارسی و تثبیت آن بعنوان زبان ملی است، تصریح کرد: شاهنامه با زبان شیوا و پرقدرت خود به گسترش و ترویج زبان فارسی در سراسر ایران و فراتر از آن کمک شایانی کرده است؛ این اثر نه‌تنها زبان فارسی را حفظ کرده، بلکه باعث همبستگی اقوام ایرانی و تقویت زبان‌های محلی در کنار زبان ملی شده است. شاهنامه زبان فارسی را به صورت زبان یک ملت و نه صرفاً یک منطقه خاص، تثبیت کرده است.
شاهنامه و تقویت روحیه حماسی و دلاوری
حبیبی اضافه کرد: شاهنامه با ارائه تصویر پهلوانانی شجاع و دلاور، روحیه حماسی و دلاوری را در میان ایرانیان تقویت کرده است. داستان‌های حماسی شاهنامه الهام‌بخش بسیاری از نسل‌های ایرانی در طول تاریخ بوده و در برهه‌های مختلف تاریخی به حفظ روحیه مقاومت و پایداری در برابر مشکلات و چالش‌ها کمک کرده است.
معاون انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور با بیان اینکه روحیه حماسی و دلاوری در دوران‌های تلخ و ناامیدکننده تاریخی به بازآفرینی امید و پایداری در میان مردم ایران کمک کرده است، گفت: اگرچه شاهنامه ریشه در اساطیر و فرهنگ پیش از اسلام دارد، اما مفاهیم اخلاقی و دینی نیز در آن به چشم می‌خورد. فردوسی با استفاده از آموزه‌های دینی و اخلاقی به پرورش فضایل انسانی و تقویت باورهای مذهبی در میان مخاطبان خود کمک کرده است؛ این جنبه شاهنامه گاهی مغفول می‌ماند، اما حاوی گنجینه‌ای ارزشمند از حکمت‌های اخلاقی و دینی است.
شاهنامه همچنان می‌تواند منبعی الهام‌بخش برای پژوهشگران باشد
حبیبی افزود: در جهان پیچیده و پر چالش امروز، شاهنامه همچنان می‌تواند منبعی الهام‌بخش برای پژوهشگران و دانشگاهیان باشد. مطالعات تطبیقی و بین‌المللی با محوریت شاهنامه می‌تواند به شناخت بهتر نقش این اثر در شکل‌گیری هویت ملی و فرهنگی ایران و همچنین ایجاد زمینه همکاری‌های فرهنگی و دانشگاهی بین‌المللی کمک کند.
وی با اشاره به اینکه نیاز به نگاهی عمیق‌تر و تحلیلی‌تر به ابعاد مختلف شاهنامه از جمله جنبه‌های زبان‌شناسی، تاریخی، ادبی و فرهنگی آن بیش از پیش احساس می‌شود، اضافه کرد: به این ترتیب می‌توان از ظرفیت‌های شاهنامه برای حل مسائل جامعه امروزی استفاده کرد؛ همچنین بررسی تطبیقی شاهنامه با دیگر حماسه‌های جهان، می‌تواند منجر به شناخت‌های جدید و درک بهتر از جایگاه جهانی این اثر شود.
انتهای پیام