شفقنا- «محمد زهران» استاد مهندسی و حسابداری دانشگاه نیویورک در مطلبی نوشت: چند هفته پیش، ما میزبان جفری هینتون، یکی از پدران بنیانگذار نسل فعلی هوش مصنوعی و برنده جوایز نوبل و تورینگ، برای سخنرانی در مورد آینده هوش مصنوعی بودیم. او در مورد موضوعات مختلفی بحث کرد، اما تمرکز مقاله امروز بر تأثیر هوش مصنوعی بر آینده دانشگاه‌ها است. نویسنده این سطور بیش از دو دهه در آموزش دانشگاهی کار کرده است و بنابراین در پاسخ به این سخنرانی از تجربه شخصی خود چیزی برای گفتن دارد.
به گزارش شفقنا، زهران در این مقاله تحت عنوان « آیا هوش مصنوعی به دانشگاه‌ها و روش‌های تدریس مرسوم آنها پایان خواهد داد؟» نوشت: دانشگاه‌ها به طور سنتی دو هدف اصلی دارند: اول، آموزش و تربیت متخصصان در علوم پیشرفته و علوم انسانی که قادر به رهبری پیشرفت کشورشان باشند و دوم، پژوهش علمی برای پیشبرد دانش و فناوری. این دو هدف به تدریج تکامل یافته‌اند و اکثر دانشگاه‌های دنیا سعی دارند هر دو را دنبال کنند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه دانشگاه‌ها اکنون یک هدف سوم و مهم‌تر از دو هدف قبلی دارندو آن، کسب درآمد و سودآوری است، افزود: این تغییر جهت، دانشگاه‌ها را بیشتر شبیه شرکت‌هایی کرده که به جای تمرکز صرف بر آموزش و پژوهش، به درآمدزایی، جذب دانشجویان ثروتمند و ارتقاء تصویر برند دانشگاه اهمیت می‌دهند. این وضعیت باعث شده دانشگاه‌ها بیشتر به تبلیغات پرزرق و برق، امکانات رفاهی و قراردادهای همکاری برای جذب دانشجویان پرهزینه توجه کنند تا ارتقاء کیفیت آموزشی و پژوهشی.
تأثیر هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها
با ظهور نسل جدید هوش مصنوعی مولد مانند ChatGPT، دانشگاه‌ها و فضای آموزشی با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی مواجه شده‌اند که در خصوص چالش‌ها، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
- برخی استادان از هوش مصنوعی برای تولید محتوا و امتحانات استفاده کرده‌اند که دانشجویان اعتراض کردند و خواستار بازپرداخت شهریه شدند، چرا که آمده بودند از انسان یاد بگیرند نه نرم‌افزار.
- استفاده دانشجویان از هوش مصنوعی در امتحانات و تحقیقات به عنوان تقلب شناخته شده است.
- توقف یا محدود کردن فناوری هوش مصنوعی تقریبا غیرممکن است و استفاده از آن در آموزش در حال افزایش است.
- در خصوص فرصت ها نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان معلم خصوصی عمل کند و آموزش را بر اساس سبک و سرعت یادگیری هر دانشجو شخصی‌سازی کند.
- این فناوری می‌تواند پاسخگوی نیازهای فردی دانشجویان باشد که یک استاد نمی‌تواند به همه آنها به طور همزمان پاسخ دهد.
وی با اشاره به اینکه اما معضل اصلی چیست، ادامه داد: معضل اصلی، چگونگی استفاده از هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها بدون ایجاد مشکلات اخلاقی و آموزشی است؛ در این خصوص، پاسخ قطعی هنوز وجود ندارد، اما دو پیشنهاد کلیدی مطرح شده است:
- شفاف‌سازی نقش هوش مصنوعی: استاد باید در ابتدای سال تحصیلی توضیح دهد که چگونه هوش مصنوعی در فرایند آموزش استفاده می‌شود و مرز بین نقش انسان و ماشین کجاست.
- استفاده شفاف و دقیق دانشجویان از هوش مصنوعی: دانشجویان هنگام استفاده از هوش مصنوعی باید سوال دقیق خود، نحوه صحت‌سنجی اطلاعات و اصلاح پاسخ‌ها را در گزارش‌های خود درج کنند.
چشم‌انداز آینده
جفری هینتون پیش‌بینی می‌کند نسل‌های آینده هوش مصنوعی می‌توانند نقش استاد را به طور کامل ایفا کنند. این تغییرات چه پیامدهایی دارد؟
- آیا استادان دانشگاه فقط روی پژوهش و نظارت پایان‌نامه‌ها تمرکز خواهند کرد؟
- چگونه ارزیابی دانشجویان انجام خواهد شد؟ آیا نرم‌افزارهای هوش مصنوعی این کار را انجام می‌دهند؟
- آیا مدرک دانشگاهی برای مقطع کارشناسی همچنان ضروری خواهد بود؟
- تعامل انسانی، فرهنگی و تجربه دانشجویی چگونه حفظ می‌شود وقتی همه دانشجویان در خانه و جلوی صفحه کامپیوتر تحصیل کنند؟
این سوالات نیازمند بحث و پژوهش‌های جدی است تا جامعه دانشگاهی برای این تحولات آماده شود.
راهکارهای پیشنهادی کوتاه‌مدت
- گسترش واقعی و کاربردی هوش مصنوعی در تمام مراحل آموزش، از آماده‌سازی درس تا کمک به دانشجویان، اما به عنوان ابزار کمکی نه جایگزین کامل معلم.
- تاکید بر آموزش عمیق و کاربردی هوش مصنوعی نه صرفاً نمایشی یا تبلیغاتی، تا فناوری به طور صحیح و مفید در آموزش به کار رود.
- همکاری میان رشته‌ای اساتید، روانشناسان، متخصصان کامپیوتر و آموزش برای بررسی تجارب موفق جهانی و تطبیق آنها با شرایط فرهنگی و منابع داخلی.
وی در پایان تاکید کرد: نکته بسیار مهم این است که وقتی می‌گوییم تجربیات کشورهای دیگر را مطالعه می‌کنیم، منظورمان کپی کردن «کورکورانه» از آنها نیست، زیرا تفاوت‌های فرهنگی و منابعی بین مردم مختلف وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. آیا می‌توانیم شاهد باشیم که هوش مصنوعی به استاد تبدیل شود و دانشگاه‌ها ناپدید شوند یا صرفاً بر تحقیقات علمی تمرکز کنند؟
متن مطلب در الشروق
source