سند ملی سلامت الکترونیک با هدف ایجاد نظام سلامت یکپارچه ابلاغ شد و وزارت بهداشت را به عنوان تنظیم‌گر رسمی این حوزه منصوب کرد. این سند پیاده‌سازی پرونده الکترونیک سلامت، راه‌اندازی شبکه ملی سلامت و رسمیت‌بخشی به کسب‌وکارهای حوزه سلامت دیجیتال را در بازه‌های زمانی مشخص الزامی می‌کند.

سند جامع نقشه‌راه سلامت الکترونیک کشور، مصوب هیئت وزیران، در راستای اجرای قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت و با هدف ایجاد یک نظام سلامت یکپارچه و کارآمد، روز شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴ به کلیه دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شد. این سند نه تنها چارچوب فنی توسعه خدمات سلامت الکترونیک را ترسیم می‌کند، بلکه رسماً وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را در جایگاه «تنظیم‌گر» (رگولاتور) این حوزه قرار می‌دهد.

الزامات زیرساختی و پرونده الکترونیک سلامت

وزارت بهداشت موظف است ظرف یک دوره زمانی دوساله از تاریخ ابلاغ سند، الگوی یکپارچه پرونده الکترونیک سلامت را پیاده‌سازی نماید. این پرونده، مجموعه‌ای جامع از سوابق پزشکی شهروندان (از پیش از تولد تا پایان زندگی) را دربرمی‌گیرد و شامل نتایج آزمایش‌ها، تصویربرداری‌ها، داروها و سوابق واکسیناسیون خواهد بود.

یکی از ستون‌های اصلی این نقشه‌راه، شبکه ملی سلامت (شمس) است. وزارت بهداشت مکلف است ظرف دو سال، زیرساخت ارتباطی شمس را به عنوان بستر اصلی تبادل امن داده میان مراکز بهداشتی، تشخیصی و درمانی، به ابر هوشمند دولت متصل کند. همچنین، تا پایان سال سوم اجرای قانون، مرکز داده‌های ملی سلامت تقویت و سه مرکز داده پشتیبان در مناطق مختلف کشور راه‌اندازی خواهند شد.

اجرای امضای الکترونیک و الزام تبادل داده

سند مذکور، بر یکپارچه‌سازی و استانداردسازی اطلاعات سلامت تأکید جدی دارد. بر این اساس، وزارت بهداشت باید تا شهریور ۱۴۰۵ مرکز تبادل داده سلامت را توسعه داده و ظرفیت دریافت و ذخیره اطلاعات کلیه ارائه‌دهندگان خدمات را در این مرکز فعال کند. تمامی مراکز سلامت (دولتی، خصوصی، خیریه و عمومی) موظف به ارسال اطلاعات به این پایگاه ملی هستند و صدور یا تمدید پروانه فعالیت آن‌ها منوط به تأییدیه مبادله اطلاعات با مرکز تبادل داده سلامت خواهد بود.

همچنین، تا پایان سال سوم اجرای قانون برنامه پنج‌ساله هفتم، سازوکار امضای الکترونیک برای کلیه اسناد و فرآیندهای حیاتی سلامت از جمله اسناد تولد، فوت و تجویز داروهای خاص، باید به صورت کامل استقرار یابد.

تنظیم‌گری و رسمیت‌بخشی به کسب‌وکارها

مهم‌ترین تحول این سند، رسمیت‌بخشی به کسب‌وکارهای فعال در حوزه سلامت الکترونیک است. سامانه‌های پزشکی از راه دور، اپلیکیشن‌های سلامت همراه، نرم‌افزارهای مدیریتی مراکز درمانی و سامانه‌های هوش مصنوعی پزشکی، رسماً به عنوان بخشی از اکوسیستم سلامت کشور شناخته شده‌اند.

وزارت بهداشت به عنوان تنظیم‌گر، وظیفه صدور مجوز فعالیت برای این کسب‌وکارها و همچنین نظارت بر رعایت استانداردها و مقررات حفظ حریم خصوصی را برعهده دارد. این شرکت‌ها ملزم شده‌اند که فعالیت‌های خود را در چارچوب اپراتورهای مجاز سلامت انجام دهند تا فضای رقابتی، شفافیت فعالیت‌ها و اعتماد عمومی به خدمات دیجیتال تضمین شود.

اهداف و راهبردها

نقشه‌راه سلامت الکترونیک، اهداف کلیدی نظیر افزایش بهره‌وری نظام سلامت، کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایتمندی شهروندان را دنبال می‌کند. راهبردهای اصلی سند نیز بر پرهیز از تصدی‌گری دولت و تمرکز بر نقش حاکمیتی آن، یکپارچگی داده‌ها، امنیت اطلاعات و استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی استوار است.

در همین راستا، «کارگروه سلامت الکترونیک کشور» با حضور نمایندگان عالی‌رتبه وزارتخانه‌های ارتباطات، رفاه، اقتصاد، صمت، دفاع و همچنین نهادهایی چون سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و سازمان نظام پزشکی تشکیل می‌شود تا هماهنگی‌های لازم میان بخش‌های حاکمیتی و خصوصی برای اجرای مؤثر این سند کلیدی را فراهم آورد.