علی بیگدلی، کارشناس مسائل اروپا در تشریح امکان سنجی توان اروپا برای پر کردن خلاء کمک‌های آمریکا به اوکراین در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: قبل از هر چیز باید توجه داشت که ساختار سیاسی و اقتصادی اوکراین، ساختاری فاسد است. بخش قابل‌توجهی از کمک‌هایی که کشورهای اروپایی به اوکراین ارائه کردند، یا حیف‌ومیل شده یا به‌طور کامل از بین رفته است؛ موضوعی که حتی به شکل رسمی نیز تأیید شده است. از سوی دیگر، مسأله مشروعیت سیاسی  زلنسکی نیز خود به بحرانی جدی تبدیل شده است. دوره ریاست‌جمهوری او عملاً به پایان رسیده و از منظر حقوقی و سیاسی مشروعیت لازم را در نظام سیاسی اوکراین ندارد. حتی پوتین نیز به‌صراحت اعلام کرد که حاضر به مذاکره با او نیست، چراکه مشروعیت ندارد. هرچند این موضوع به‌ظاهر چندان مهم جلوه داده نمی‌شود، اما در عمل پیامدهای بزرگی برای آینده اوکراین دارد. ساختار معیوب سیاسی اوکراین سبب شده است که بخشی از کمک‌های تسلیحاتی غرب نیز به‌جای مصرف در میدان جنگ، سر از بازارهای سیاه در آمریکای لاتین و آفریقا درآورد و آمریکا این وضعیت را نتیجه مستقیم فساد و ناکارآمدی نهادهای اوکراینی می‌داند. در کنار این مسأله، کاهش مقبولیت اجتماعی زلنسکی نیز روند بحران را تشدید کرده است و می‌توان گفت این موضوع یکی از مشکلات اصلی پیش روی اوکراین است.

وی ادامه داد: در این شرایط اتحادیه اروپا به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر تروئیکا یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان به اوکراین کمک می‌کند. این کشورها عمیقاً از روسیه هراس دارند؛ آنها تصور می‌کنند اگر اوکراین به‌عنوان سپر دفاعی اروپا عمل نکند، ممکن است روسیه در آینده به لهستان یا حتی اروپای غربی حمله کرده و قاره اروپا را دچار بحران امنیتی کند. بنابراین، کمک‌های اروپا به اوکراین در اصل بیشتر نوعی دفاع از خود است تا حمایت از کی‌یف. نشستی که اخیراً در کاخ سفید برگزار شد نیز اهمیت بسیاری داشت. این نشست بر پایه نوعی روان‌شناسی سیاسی طراحی شده بود. به‌نظر می‌رسد ترامپ شخصاً توانایی طراحی چنین چارچوبی را نداشت و این برنامه‌ریزی بیشتر اقدام کارشناسان خبره‌ای بود که در این نشست نقش داشتند. در این جلسه به‌طور حساب‌شده از پرداختن به موضوع سرزمین‌ها پرهیز شده و محور اصلی گفت‌وگوها بر تضمین‌های امنیتی متمرکز شد و به نظر می‌رسد حتی پیش از برگزاری جلسه نیز مقام‌های امنیتی آمریکا به طرفین توصیه کرده بودند که درباره سرزمین‌ها صحبت نکنند و صرفاً موضوع امنیت مورد توجه قرار گیرد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: ترامپ در همان ابتدا نیز گفته بود که تأمین امنیت اوکراین وظیفه اروپا است، نه آمریکا. او تأکید کرد که آمریکا حاضر است سلاح‌های ذخیره‌شده در انبارهای اروپایی را در اختیار آنها قرار دهد تا خود اروپایی‌ها آنها را به اوکراین بدهند. در واقع، مسئولیت تأمین امنیت و تجهیزات عملاً به اروپا سپرده شد ولی ادامه جنگ اوکراین، بیش از همه به ضرر اروپا و آمریکا تمام می‌شود. بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که این جنگ باید هرچه سریع‌تر پایان یابد و در همان ماه نخست آغاز جنگ گفتم که روسیه هرگز دست خالی از اوکراین خارج نخواهد شد، زیرا روس‌ها در طول تاریخ همواره به‌دنبال گسترش قلمرو و دسترسی به آب‌های آزاد بوده‌اند. تجربه تاریخی از زمان پتر کبیر نشان می‌دهد که روسیه با سرعت و جدیت به دنبال این هدف بوده و اکنون نیز بر همین مبنا عمل می‌کند.

وی افزود: ترامپ نیز به‌خوبی می‌داند که برای انتخابات آینده نیازمند یک برگ برنده است و بهترین گزینه برای او پایان جنگ اوکراین و دستیابی به توافق صلح خواهد بود. او تلاش دارد این موفقیت را بدون دخالت مستقیم اروپا به دست آورد تا نشان دهد قادر است به‌تنهایی بحران‌های جهانی را حل کند. در این مسیر، موضوع سرزمین‌ها عملاً کنار گذاشته شده و تنها بر تضمین‌های امنیتی تمرکز شده است. حتی بحث‌هایی نظیر جزیره کریمه یا مناطقی که روسیه تصرف کرده، در حاشیه قرار گرفته‌اند و کسی تمایلی به باز کردن دوباره این پرونده‌ها ندارد. هم‌زمان نباید فراموش کرد که ترامپ و پوتین در بسیاری از مسائل با یکدیگر اشتراک نظر دارند. هر دو نسبت به اتحادیه اروپا بدبین هستند و هر دو از ناتو متنفرند. همین اشتراکات سبب شده است که سطح نزدیکی و هم‌فکری میان ترامپ و پوتین بسیار بیشتر از رابطه ترامپ با رهبران اروپایی باشد. به همین دلیل نیز ترامپ تلاش می‌کند روابط آمریکا و روسیه را بهبود ببخشد، هرچند بسیاری از ناظران معتقدند ایجاد شکاف میان روسیه و چین تقریباً غیرممکن است، زیرا این دو کشور دارای پیمان استراتژیک متقابل در حوزه نظامی هستند.

بیگدلی گفت: حال اگر آمریکا کمک‌های خود را به اوکراین متوقف کند، پرسش اصلی این است که آیا اروپا قادر خواهد بود جای خالی آمریکا را پر کند یا خیر؟ واقعیت این است که اتحادیه اروپا برخلاف نامش، یک واحد یکپارچه و منسجم نیست. هر کشور ساز خود را می‌زند و در عین حال هیچ‌یک جرأت خروج از اتحادیه را ندارد. همین مسأله باعث شده است که انسجام درونی اتحادیه بسیار ضعیف باشد. از نظر اقتصادی نیز اروپا در شرایط مناسبی قرار ندارد. نرخ تورم در برخی کشورها بالاتر از سه درصد است، سطح اشتغال کاهش یافته و در کشورهایی مانند فرانسه و آلمان نیز بحران‌های اقتصادی جدی وجود دارد. آلمان که همواره خود را سومین قدرت اقتصادی جهان پس از آمریکا و چین می‌دانست، اکنون با مشکلاتی مواجه شده است که هرگز انتظارش را نداشت. حتی آمریکا هم گرفتار تورم و مشکلات اقتصادی است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی، اتحادیه اروپا توان آنرا ندارد که به‌طور سخاوتمندانه کمک‌های مالی، نظامی و سیاسی گسترده‌ای به اوکراین ارائه کند. در عین حال، اروپا نمی‌خواهد در برابر روسیه عقب‌نشینی کند، زیرا بیم آن دارد که روسیه با پیروزی کامل، تهدیدی جدی برای امنیت اروپا شود. هراس اروپا از قدرت‌گیری روسیه ریشه تاریخی دارد و در جنگ‌های جهانی نیز مشاهده شد که بدون حمایت آمریکا، اروپا قادر به مقاومت مؤثر نبود. امروز هم همین وضعیت ادامه دارد؛ اروپا همچنان به آمریکا وابسته است و نمی‌تواند به‌تنهایی بار جنگ اوکراین را به دوش بکشد.

انتهای پیام/